Jeden z dwóch głównych kościołów diecezji bielsko-żywieckiej. Został zbudowany w drugiej połowie XV wieku. Był kilkukrotnie przebudowywany, między innymi staraniem właścicieli Żywca, rodziny Komorowskich. Do godności konkatedry został podniesiony w 1992 roku.

Jest to budowla o gotyckim zrębie, ze sklepieniem gwiaździstym. W XVI wieku dobudowano do niej wieżę z renesansowym krużgankiem na szczycie. Wnętrze kościoła otrzymało dekorację malarską na początku XX wieku. Można tu zobaczyć wiele cennych zabytków ruchomych. Są wśród nich między innymi gotycki ołtarz główny w formie tryptyku z rzeźbioną sceną Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny ufundowany przez Komorowskich oraz barokowe ołtarze boczne.

W kościele znajdują się kaplice Komorowskich oraz Habsburgów. W tej ostatniej w 2012 roku pochowano Marię Krystynę Habsburg, ostatnią potomkinię żywieckiej linii Habsburgów.